کلیسای سنت استپانوس تبریز-ایران

کلیسای سنت استپانوس ،وانگ استپانوس مقدس یا وانگ ماقارات مقدس،دومین کلیسای مهم ارمنی های ایران است که از نظر اهمیت بعد از قره کلیسا قرار میگیرد .نام کلیسا از نظر اهمیت بعد از قره کلیسا قرار می گیرد .نام کلیسا برگرفته از استپانوس مقدس ،از مبلغان و حواریون حضرت مسیح و اولین شهید مسیحیت بشمار می رفته است.معماری کلیسا مربوط به سده چهارم تا ششم هجری قمری می باشد و تلفیقی از معماری اورارتویی اشکانی و رومی است که به شیوه معماری ارمنی شهرت دارد .کلیسا پس از زلزله تبریز ،در دوران صفویان  مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.نمای خارجی کلیسا نیز از سنگ های تراشیده سفید و قرمز بوده و دارای مقرنس کاری ها و نقش برجسته های بسیار زیبایی از فلسفه پیدایش مسیح ،دعوت  به مسیحیت ،فداکاری مسیح،پایان کار وی و کوشش ها و جانبازی های یاران مسیح است و دارای دو ورودی می باشد.در بالای ورودی غربی ،بالکنی بر روی 4 ستون قرار گرفته که برای سرودخوانی گروه کرکلیسا استفاده میشده است.در ورودی سمت جنوبی کلیسا ساختمان ناقوسخانه گنبد دار قرار دارد.بنای اصلی کلیسا استوانه ای  است و یک گنبد مخروطی شکل آن را می پوشاند.تمام قسم های از حصار و سنگ با هفت برج نگهبانی و پنج استوانه شده و دارای سه ساختمان اصلی،نمازخانه اصلی ،اجاق دانیال و برج ناقوس است.ساختمان نمازخانه به  شکل صلیب با گنبد 16 ضلعی که سقف مرکزی صلیب را تشکیل میدهد و در انتهای قسمت شرقی صلیب محراب کلیسا که از سنگ مرمر ساخته شده ،قرار دارد .کلیسای سنت استپانوس و دو کلیسای دیگر منطقه آذربایجان ایران در سال 1386 خورشیدی در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.