تپه زاغه قزوین

تپه زاغه با قدمت هزاره ششم پیش از میلاد حدود بیست هزار متر مربع وسعت دارد.دربررسی های اولیه تپه،بقایای اجتماعات کشاورزی به بدست آمده که نشان از مکان های اولیه استقرار در ایران است.بناهای زاغه با چینه و کهن ترین خشت های دست ساز ایران به رنگ قرمز یا نخودی با سطحی صیقلی ساخته و برای پوشش سقف  از تیر های  چوبی استفاده شده و کف و دیوار خانه ها را با کاهگل اندود میکردند.برای پخت و پز از انواع اجاق در اتاق بهره می بردند.گورستان با فضای زندگی تلفیق شده به گونه ای که کودکان را در زیر کف اتاق ها و افراد بالغ را در محوطه روستا با کمی فاصله دفن میکردند.سفال های منقوش به نقوش و استوانه ای و مهر و پیکرک و مجسمه کوچک حیوان و انسان و تیغه و آثار سنگی و استخوانی  از تپه باستانی کشف شده است.معبد منقوش،کهن ترین معبد ایران از عصر نوسنگی در لایه چهارم تپه زاغه واقع گردیده و بر اساس بررسی سفال هایی که بر روی کف ساختمان و در زیر دیوار های فروریخته اطراف ساختمان قرار گرفته ،قدمت معبد به 6269 پیش از میلاد و حدود اواخر هزاره هفتم و اوایل هزاره ششم پیش از میلاد می رسد. معبد در مقایسه با خانه های کوچک محوطه و 21 نمونه ای که در 12 لایه دیگر تپه آشکار گردیده ،بزرگ و مجهز برای گردهم آیی و جلسات اجتماعی  با دیوار های رنگ آمیز شده ،نقوش هندسی ،سربز های کوهی تزیین وآراسته و تعداد زیادی سکو و نشیمن گاه برای نشستن افراد تعبیه شده ،همچنین آتش دان و یا آتشگاه برای تامین حرارت در فصول سرما و اجاق برای پخت وپز در اتاق ها وجود دارد .دو محفظه برای ادوات و ابزار یا اثاثیه و اتاق کوچک تری برای نگه داری اشیا و یا نگهبانی نیز در نظر گرفته شده است.