عشایر ترکمن صحرا چگونه زندگی می‌کنند؟
ترکمن صحرا منطقه ای که با شنیدن نام آن اولین تصویری که در ذهن شکل میگیرد منطقه ای کویری است با وجود وسعت کم دارای جاذبه های گردشگری جذاب طبیعی و تاریخی فراوانی است و مردمانی خون گرم که آشنایی با آنها لذت بخش است در این قسمت از بلاگ سپهرسیر سعی داریم تا شمارا با ترکمن صحرا و خال و هوای آن، جاذبه های گردشگری ترکمن صحرا ، غذای عشایر ترکمن صحرا و موسیقی ترکمن صحرایی بیشتر آشنا
آنچه در این مطلب به اختصار از ترکمن صحرا میخوانیم:
- ترکمن صحرا کجاست
- ترکمن صحرا گلستان و آنچه باید درباره گذشته و تاریخ آن بدانیم
- جاذبه های ترکمن صحرا را بیشتر بشناسید
- بازارهای عشایری ترکمن صحرا
- زبان عشایر ترکمن صحرا
- موسیقی ترکمن صحرایی
- بهترین زمان سفر به ترکمن صحرا
ترکمن صحرا کجاست؟
ترکمن صحرا بخش‌هایی گلستان و خراسان شمالی را هم به خود اختصاص می‌دهد. شهرهای مهم زیادی در آن وجود دارند که اسمشان را احتمالاً یک بار در زندگی‌تان شنیده‌اید. از میان این شهرها می‌توان به بندر ترکمن، آق‌قلا، کلاله، گنبد کاووس و ... اشاره کرد. در این منطقه عشایری زندگی می‌کنند که با همین نام شناخته می‌شوند .
ترکمن صحرا گلستان و آنچه باید درباره گذشته و تاریخ آن بدانیم
وسعت ترکمن صحرا گلستان بسیار
زیاد است، آن‌قدر که در دلش جاذبه‌های طبیعی و دیدنی‌های بسیار خاصی را جای داده است.
شاید یکی از دلایلی که بسیاری از گردشگران به آن جلب می‌شوند و دلشان می‌خواهد از این
زیبایی‌ها دیدن کنند، همین تاریخ و فرهنگ غنی عشایر ترکمن صحرا باشد. در این منطقه
چیزی که زیاد است، صدای دو تار است و رنگ لباس زنان این منطقه و خونگرمی مردمانش. البته
که از دیدنی‌های تاریخی‌اش هم نباید به‌سادگی عبور کنیم. جاذبه‌هایی همچون برج آجری
که بزرگ‌ترینش در کل جهان به شمار می‌رود، هزار دره‌ها و گورستان سنگی از دیگر زیبایی‌های
این منطقه فوق‌العاده است. ترکمن صحرا در گذشته بارها تجزیه شده و اگر نگاهی به تاریخ
بیندازید می‌توانید ببینید که بخشی از کشورهایی همچون ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان
و افغانستان هم بوده است.
از جاذبه های ترکمن صحرا بیشتر بدانید
در پاراگراف بالا خیلی درباره
جاذبه‌های دیدنی ترکمن صحرا گفتیم، الآن وقتش رسیده با جزئیات بیشتری هر کدامشان را
معرفی کنیم و چند خطی درباره هر کدامشان برایتان بنویسیم. احتمالاً اگر قصد سفر به
این منطقه را داشته باشید، لازم است از پیش نکاتی را درباره‌شان بدانید یا حداقل اسامی‌شان
را بشناسید.
گنبد قابوس ترکمن صحرا :
این همان برج آجری بلندی است
که در جهان نظیر ندارد و قدمتش به قرن 4 برمی‌گردد. برای دیدن این برج زیبا باید سری
به شهر گنبد کاووس بزنید. درباره این برج هم، این نکته را بگوییم که ارتفاع آن 15 متری
می‌شود و اگر بخواهید پی آن را هم حساب کنید، می‌شود 72 متر. کاربری اولیه این برج،
به عنوان مقبره‌ای برای کاووس بن وشمگیر بوده اما اکنون جایی است دیدنی برای علاقه‌مندان
به تاریخ.
قبرستان خالد نبی ترکمن صحرا :
گنبد کاووس
احتمالاً مهم‌ترین شهر منطقه ترکمن صحرا به حساب بیاید. شمال شرق این شهر می‌توانید
قبرستانی را پیدا کنید که روی قله کوهی بنا شده است. ارتفاع این کوه نسبت به دریا چیزی
در حدود 700 متر است. 600 نفری در این قبرستان آرام گرفته‌اند و خانه ابدی جسمشان شده
است. منظره این آرامگاه، آن را به جاذبه‌ای دیدنی برای گردشگران تبدیل کرده و بسیاری
از عشایر ترکمن معتقدند اجدادشان در این قبرها آرام گرفته‌اند. قدمت این قبرها به دوره
پارینه‌سنگی و آن نزدیکی‌ها می‌رسد که می‌شود چیزی نزدیک به 1000 سال قبل .
آق‌قلا ترکمن صحرا :
نام این
منطقه درست مثل گویش عشایر ترکمن صحرا نام‌گذاری شده است. درواقع آق‌قلا همان آق قلعه
است که وجود پلی آجری در آن، بسیار معروفش کرده. پل آجری شاید به خودی خود خیلی چشم‌نواز
به نظر نرسد اما وقتی بشنوید قدمت آن به دوره صفوی می‌رسد و روی رودخانه زیبای گرگان
ساخته شده، آن وقت دل آدم می‌خواهد سری به این منطقه بزند و از نزدیک آن را ببیند.
از دیگر مواردی که باعث شده شهر آق‌قلا حائز اهمیت شود، صنایع‌دستی مهمی است که دارد
و آن را با دیگر شهرها متمایز می‌کند.
هزار دره ترکمن صحرا :
اینجایی که نامش را آورده‌ایم
قرار است حسابی شگفت‌زده‌تان کند. منطقه‌ای پر از شگفتی و حیرت که تا چشمتان کار می‌کند
دشت پهناور می‌بینید و دره‌های بسیار زیاد. 17 قله در این منطقه وجود دارد که هر کدامشان
بیش از 3600 متر ارتفاع دارند و بلندترینش هم 3874 متر نسبت به دریا ارتفاع دارد.
سیمین شهر ترکمن صحرا :
قبرستانی که از آن حرف زدیم
را که یادتان مانده، نه؟ چند کیلومتری که از آن فاصله بگیرید می‌رسید به سیمین شهر.
اینجا می‌توانید بیشتر از هر وقت دیگری با زیست عشایر ترکمن صحرا آشنا شوید چرا که
مهم‌ترین کارگاه‌های چاقوسازی، قالی باقی و همچنین نمدمالی زنانش را می‌توانید ببینید
و امکان خرید کردن از آنها را هم دارید. احتمالاً کارکردش برای شما این خواهد بود
که به عنوان سوغاتی برای کسانی که دوستشان دارید، ببرید و چه چیزی بهتر از این.
بازارهای عشایر ترکمن صحرا
سفر که بدون خرید نمی‌شود، می‌شود؟ بالأخره در کنار لذت بردن از جاذبه‌های دیدنی و زیبایی‌های بکر منطقه ترکمن صحرا نیاز دارید، جایی هم باشد بتوانید خریدهای خوبی از آنها بکنید. در این منطقه 3 بازار وجود دارد که می‌توانید سراغشان بروید و سوغاتی و چیزهای زیبایی برای خودتان و خانواده‌تان بخرید. در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
بازار گنبد ترکمن صحرا:
شهر گنبد کاووس را بازاری مناسب برای خرید طلا و نقره می‌دانند. تنها کافی است نبش سه‌راهی سعدی شمالی بروید و سراغ کارگاهی را بگیرید که پیرمردی با پسرش در آن کار می‌کند.
بازار روز ترکمن صحرا:
عشایر ترکمن صحرا به صورت هفتگی بازارهایی را در این منطقه ایجاد می‌کنند که هر روز هفته این بازار در یکی از شهرهای منطقه قرار میگیرد. مثلاً شنبه‌ها مربوط به آزادشهر و سیمین شهر بوده و یکشنبه‌ها کلاله و همین طور الی آخر. شما می‌توانید مواد غذایی مختلفی از جمله ماهی تازه، دودی و خشک و انواع صنایع‌دستی و لباس مخصوص عشایر این منطقه و شکر سرخ را خریداری کنید.
بندر ترکمن ترکمن صحرا:
بندر ترکمن هم مغازه‌ها و فروشگاه‌های زیادی دارد که می‌توانید از آنجا فرش و قالیچه بخرید.
اسب‌های عشایر ترکمن صحرا
اگر تا الآن خیلی تمایلی در شما برای سفر به منطقه ترکمن صحرا شکل نگرفته، چند لحظه صبر کنید. قرار است درباره مهم‌ترین و زیباترین جاذبه این منطقه صحبت کنیم. عشایر ترکمن صحرا، اسب‌هایی را پرورش می‌دهند که نژاد خالص ترکمن هستند. احتمالاً تصویر این اسب‌ها را دیده‌اید. اغلب رنگشان خاکستری است و بدنشان هم لاغر می‌باشد. از جمله نژادهای معروف ترکمن می‌توان به آخال تکه، چناران و یموت اشاره کرد.
زبان عشایر ترکمن صحرا
عشایر این منطقه به طور کلی
به زبان رسمی ترکمنستانی صحبت می‌کنند. درواقع این زبان ترکیبی است از زبان آلتایی
و اغوز. البته فکر نکنید فقط به مردم ترکمن صحرا خلاصه می‌شود، خطه شمالی کشور افغانستان
هم، به این زبان صحبت می‌کنند. درواقع اگر بخواهید بدانید این زبان شبیه چه زبانی است
باید زبان ترکی استانبولی را به خاطر بیاورید. شباهت‌های زیادی با آن دارد.
غذای عشایر ترکمن صحرا
فکر نمی‌کنیم خیلی عجیب باشد که مردم این منطقه درست مثل همه جای ایران، غذاهای خاص خودشان را داشته باشند. از غذاهای معروف این منطقه می‌توان به چکدرمه، اکمک، باسترمه، قاتلاما و بولامه اشاره کرد. مهم‌ترین غذای این منطقه، چکدرمه نام دارد که بالاتر هم گفتیم و از ترکیب گوشت قرمز با پلو تهیه می‌شود. از دیگر غذاهای عشایر ترکمن صحرا می‌توان به خورش ساک اشاره کرد که از ترکیب نخود، فلفل، آرد، گوشت، اسفناج، روغن، سیر و پیاز تهیه می‌شود. بهتر است این غذا را به همراه زرشک پلو میل کنید. بیشتر عشایر ترکمن صحرا از این غذا در مراسم‌های مهمشان (عروسی‌ها و عزاداری‌ها) استفاده می‌کنند.
موسیقی ترکمن صحرایی
جاذبه دیگری
که شاید ترکمن صحرا را از دیگر جاهای ایران متمایز کرده می‌توان به ساز و آواز این
منطقه اشاره کرد. موسیقی در زندگی عشایر این منطقه نقش بسیار مهمی دارد و برای شناخت
بهترشان، می‌توانید با شنیدن موسیقی ترکمنی شروع کنید. از سازهای تخصصی ترکمن‌ها می‌توان
به دو تار اشاره کرد.
بهترین زمان سفر به ترکمن صحرا
بالاتر اگر یادتان باشد به این نکته اشاره کردیم ترکمن صحرا منطقه‌ای وسیع است و این باعث می‌شود آب و هوای متنوعی هم داشته باشد. اما بهترین زمان برای بازدید از این منطقه، فصل بهار و تابستان است چرا که هوا هرچه سردتر شود، اوضاع برای راه رفتن خیلی مناسب نیست.